 | |
| Pocztówka z widokiem na ul. Kościuszki i klasztor Sióstr Franciszkanek, okres międzywojenny. Sygn. MK/H/1569 |
9 czerwca 1880 r. ks. bp Albin Dunajewski wyraził zgodę na osiedlenie się sióstr kapucynek w Kętach. Był to drugi klasztor sióstr na ziemiach polskich, macierzysty właśnie zmagał się z niechęcią władz rosyjskich. Jeszcze w listopadzie tego samego roku hr. Jadwiga Husarzewska, kanoniczka sabaudzka nabyła parcelę od p. Heleny Jasińskiej o powierzchni pół morga. Na działce ulokowanej na obrzeżach miasta, w cichej i spokojnej okolicy, znajdował się budynek starej poczty z przyległym do niej małym domkiem.
W 1881 r. rozpoczęto prace budowlane według projektu inż. B. Margowskiego z Poznania. Rozbudowano i wyremontowano istniejące już zabudowania, równocześnie dobudowując prostopadle do nich nowe parterowe skrzydło. Nadzór nad budową podczas nieobecności Matki Łempickiej, kwestującej na Żmudzi, w Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Poznańskim sprawował gwardian klasztoru reformatów o. Jacek Deszczułka. 13 lipca 1885 r. zmartwychwstaniec o. Piotr Semenenko dokonał poświęcenia i wmurowania kamienia węgielnego pod budowę kościoła. 13 grudnia 1892 r. kęcki proboszcz ks. Maciej Warmuz odprawił w nim pierwszą Mszę Świętą, natomiast 10 września 1893 r. ks. kard. Albin Dunajewski dokonał konsekracji kościoła nadając mu wezwanie Trójcy Przenajświętszej. Duchową opiekę nad siostrami i kościołem sprawował kapucyn o. Honorat Koźmiński, to według jego wskazówek wykonano wyposażenie kościoła.
W 1890 r. przyjechał do Kęt Stanisław Jarząbek, snycerz z Podhala. Został polecony Matce Łempickiej przez Karolinę Naglik, właścicielkę kęckiego młyna i tartaku, która poznała go prawdopodobnie podczas sprowadzania drewna z Nowego Targu. To właśnie jemu polecono zająć się wystrojem nowo wybudowanego kościoła. W latach 1890-1893 z pod jego ręki wyszły ołtarz główny i dwa boczne, ambona, balaski oddzielająca prezbiterium od nawy głównej, ozdobny żyrandol, rzeźby św. Franciszka, św. Jana Kantego, św. Józefa, św. Klary oraz krucyfiks. Wyposażenie w znacznej części wykonane jest z drewna pokrytego ciemną bejcą, co stanowi doskonały kontrast dla jasnych, pozostawionych w kolorze naturalnego drewna figur umieszczonych w ołtarzach.
 |
| Karta pocztowa z widokiem na klasztor Kapucynek,ok. 1908 r. Sygn. MAKK/H/4290 |
W 1907 r. z powodu groźby kasaty postanowiono połączyć kęckie kapucynki ze Zgromadzeniem Sióstr Franciszkanek Najświętszego Sakramentu wywodzącym się z Francji, a osiadłym od 1873 r. we Lwowie. Sytuacja ta wymusiła dostosowanie istniejącej zabudowy do wieczystej adoracji, wyburzono więc ścianę za ołtarzem głównym, w centralnej części ustawiono tron eucharystyczny, a od strony południowej dobudowano Kaplicę Męki Pańskiej.
Sam kościół został wybudowany na planie prostokąta w stylu neogotyckim, takie otrzymał również wyposażenie. Dwuspadowy dach w 1992 r. częściowo pokryto miedzianą blachą. W pierwszym momencie naszą uwagę przykuwają ostrołukowe okna oraz portal, a także gotycka sygnaturka o bogatej ornamentyce. Fasadę kościoła wkomponowano w południowo-wschodni narożnik zabudowań klasztornych. Od frontu połączono ją z bryłą skrzydła klasztornego. Wejście do kościoła wyznacza wysunięta kruchta, przykryta dwuspadowym daszkiem. Powyżej znajduje się wysoki uskokowy szczyt, na którym umieszczono krzyż.
Kościół Trójcy Przenajświętszej jest budowlą jednonawową, czyli tzw. salową. Jego wnętrze podzielone jest na trzy przęsła przez przyścienne kolumny w stylu korynckim. Usytuowane na nich łukowato wygięte imposty podtrzymują drewniany podwieszony sufit nawiązujący w stylu do bazylik rzymskich. Drewniane kasetony tworzą przełamany i wywyższony w środkowej części strop, ozdobiony przy kolumnach łukami w formie trójliści. Jeden z nich stwarza iluzoryczny łuk tęczy między nawą główną a chórem zakonnym przeznaczonym dla sióstr klauzurowych. Połączenie detali gotyckich (m. in. ostrołukowych okien, stylizowanej snycerki) oraz elementów architektury starożytnej (korynckich kolumn, kasetonowego stropu) decyduje o eklektycznym wystroju kościoła.
 |
| Fragment pocztówki z 1898 r. ukazujący kościół i zabudowania klasztorne. Sygn MAKK/H/4279 |
Patrząc na zabudowania od wschodniej strony (od ul. Kościuszki) widzimy bryłę kościoła z kaplicą Męki Pańskiej po lewej stronie scaloną z prawej strony z dwukondygnacyjnym, jednopiętrowym skrzydłem klasztornym. Skrzydło to, pierwotnie parterowe, zostało nadbudowane w 1949 r. aby poprawić warunki bytowe i funkcjonalność klasztoru. Oba budynki zdobi od południa i wschodu profilowany, arkadowy gzyms z motywem ostrołuku. Poza tym okna klasztoru są dekorowane przez jasne obramienia odcinające się na ciemniejszej elewacji. Od północnej strony (od ul. Hutnika), w prostopadły sposób dobudowano drugie skrzydło. Całość terenu, z klasztornym ogrodem od strony północnej, zachodniej i południowej otacza wysoki mur. Za murem na lewo od kaplicy Męki Pańskiej znajduje się niewielki dziedziniec dostępny dla wiernych, odnowiony w 2019 r. Na środku ustawiono figurę Matki Bożej Fatimskiej. Od zachodniej strony patio zamyka neogotycki budynek z cegły, przeznaczony na mieszkanie dla kapelana sióstr, wzniesiony w latach 30. XX w. z funduszów ks. dra Jana Kantego Tobiasiewicza.
Paula Wojewodzic
Bibliografia:
s. M. Maksymiliana Stachura OCPA, Klasztor Klarysek od Wieczystej Adoracji – historia i znaczenie dla społeczności kęckiej, w: Kęckie sacrum, Kety 2008
S. Sułecki, Życie religijne w Kętach w okresie niewoli narodowej, w: Kęty. Blaski i cienie miasta w minionych wiekach. Monografia historyczna, t. 2, s. 202-261
https://kety.klaryski.org/historia/79-historia-naszego-domu z dn. 21.10.2020
http://muzeum.kety.pl/strona_old/zabytki-ket/klaryski/ z dn. 21.10.2020
http://muzeumkety.blogspot.com/2017/07/kartka-z-kalendarium-od-kapucynek-do.html z dn. 21.10.2020
Paulina Chełmecka, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2020, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-196
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz