219 lat temu urodził się długoletni burmistrz miasta Wincenty
Paweł Jakub Dworzański ( ur. 19.07.1797 r.
).
Wincenty Dworzański był
synem sukiennika Jana Dworzańskiego i Tekli z Anteckich. Był bratem Jana Kantego
Dworzańskiego, długoletniego radnego i
wiceburmistrza Kęt w latach 1873-74 r., ojca dr Karola Dworzańskiego –
burmistrza Kęt w latach 1894-95 i
lekarza miejskiego.
 |
| Wincenty Dworzański 1797-1868 r. |
Dworzański ukończył szkołę powszechną w Kętach, następnie
rozpoczął naukę zawodu mydlarza. Od roku 1845 do 1855 pełnił funkcję asesora w
magistracie kęckim. W roku 1858 został mianowany przez władze austriackie na
stanowisko burmistrza Kęt. W tym czasie w roku 1857 zmarła jego pierwsza żona –
Agnieszka z Kłysińskich, mając 61 lat. Dokładnie po 5 miesiącach, mając 60 lat,
ożenił się powtórnie. Wybranką serca Dworzańskiego została 19-letnia Anna
Winkler, córka właściciela hotelu pod Czarnym Orłem (nr 186 – dziś Kościuszki 4
oraz właściciela domów 196,(obecnie Rynek 19) 197, 198, 534.) Franciszka
Winklera i Rozalii Batsch, a siostra radnego Jana Kantego Winklera – hotelarza.
 |
| Kontrakt małżeński Wincentego Dworzańskiego i Anny Winkler 1857 r. Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Bielsku Białej, Księgi i akta gruntowe sadów Kęt, Zespół dokumentów gminy Kęty 1858-1863, sygn. 42 |
Kariera urzędnicza oraz funkcja sprawiła, że w roku 1861
Dworzański był w ścisłej czołówce najbogatszych kęczan. Był właścicielem 4
domów w Kętach – nr 22 ( ul. Wszystkich Świętych), 88 – obecnie Rynek 8, nr 413
i 547. Był również wpierw dzierżawcą miejskiej cegielni, a następnie właścicielem
konkurencyjnej - na Kęckich Górach.
Swój urząd sprawował do maja 1867 r. Wtedy
to odbyły się pierwsze wybory Rad Miejskich w ramach przywróconego przez władze
austriackie samorządu gminnego. Mieszkańcy Kęt otrzymali utracone w 1805 r. prawo
samostanowienia o sprawach swojej gminy, wybierając 30 radnych w wyborach
powszechnych.
Pierwsze wybory odbyły się w maju 1867 r. W grupie wybranych
rajców miejskich znalazł się również Wincenty Dworzański. W dniu 11 maja 1867
r. radni wybrali Zwierzchność Gminną,
czyli zarząd na czele z burmistrzem jako
naczelnikiem gminy. Posiedzeniu, według przepisów ordynacji wyborczej, przewodniczył najstarszy wiekiem radny , w
przypadku Kęt był to dotychczasowy burmistrz – Wincenty Dworzański. Nad
przebiegiem wyboru czuwał przedstawiciel władzy politycznej Naczelnik powiatowy
i radca namiestnictwa Seidler. Na początku
wybierano Naczelnika Gminy, którym został właśnie Wincenty Dworzański. Następnie
wybierano do pomocy naczelnikowi pięciu asesorów, którymi zostali radni:
Juliusz Jakobi (poczmistrz), Jan Kopciński, Karol Dworzański, Antoni Bielewicz,
Leopold Zajączek. Na koniec spośród asesorów wybierano zastępcę naczelnika,
którym został wybrany Leopold Zajączek.
 |
| Protokół z wyboru Zwierzchności Gminnej w Kętach 11 czerwca 1867 r. Księga uchwał gminy Kęty, t. 1, Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Bielsku Białej, zespół - Akta Miasta Kęty. |
Nowe realia w jakich znalazł się
magistrat po 1867 spowodowały, że do pierwszych zadań rady należało zbadanie
stanu miasta, oraz ustanowienie zasad działania władz miasta. Ustalono
regulamin rady, zweryfikowano płace, przy czym uchwalono, że burmistrz i
asesorowie wykonywać będą swe obowiązki
bezpłatnie, debatowano nad usprawnieniem zarządu majątkiem. Niestety
Dworzański, będąc już w podeszłym wieku, zaniemógł w sierpniu 1867 r. Stan
zdrowia pogorszył się na początku 1868 r. Nie prowadził już pierwszego
posiedzenia rady 3 stycznia 1868 r.
Zmarł 18 stycznia 1868 r. nie pozostawiając po sobie potomków. Młoda wdowa Anna
z Winklerów (mając 31 lat) poślubiła 1,5
roku po śmierci Dworzańskiego – 45-letniego wdowca Tomasza Jasińskiego,
mieszkającego na ul. Kościelnej (dziś A. Mickiewicza). Cały majątek
Dworzańskiego, za żoną, przeszły na potomków Anny i Tomasza Jasieńskiego.
Tekst: dr Marta Tylza-Janosz
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz