22 stycznia bieżącego roku mija 154. rocznica wybuchu powstania styczniowego. Insurekcja ta była największym zrywem Polaków skierowanym przeciw mocarstwu zaborczemu – carskiej Rosji. Bohaterski zryw trwał od stycznia 1863 roku do jesieni 1864 roku. W tym czasie przez powstańcze szeregi przeszło około 200 tysięcy ochotników. W przeciwieństwie do insurekcji kościuszkowskiej i listopadowej, powstańcy styczniowi nie dysponowali regularnym wojskiem.
W pierwszych dniach walki przeciw armii rosyjskiej, liczącej ponad 100 tysięcy żołnierzy, wyposażonej w 180 dział, stanęła zaledwie garstka insurgentów uzbrojonych w kosy, drągi, lub co najwyżej broń myśliwską. Nocą z 22 na 23 stycznia 1863 roku Komitet Centralny Narodowy, koordynujący działalność konspiracyjną na terenie Królestwa Polskiego, przekształcił się w Tymczasowy Rząd Narodowy. Był to naczelny organ władzy wykonawczej powstańców. Rząd Tymczasowy ogłosił Manifest, wzywający do walki i ogłaszający uwłaszczenie chłopów. Łącznie w czasie trwania insurekcji, oddziały powstańcze stoczyły z Rosjanami w Królestwie Kongresowym i na Litwie ponad 1200 bitew i potyczek.
Do powstania styczniowego dołączyło wielu Polaków, mieszkających w zaborach pruskim i austriackim. Było wśród nich bardzo wielu mieszkańców Kęt oraz pobliskich miejscowości. Na podstawie badań naukowych, udało ustalić się nazwiska około 50 ochotników – mieszkańców Kęt, Bulowic, Kobiernic, Czańca, Witkowic, Kóz, Pisarzowic oraz Wilamowic.
Na długiej liście powstańców znaleźli się kęczanie: Roman Zemanek, Józef Węgleński, Karol Gold, Paweł Jelonek, Antoni Klimkiewicz, Zygfryd Kucz, Antoni Jan Lokajczyk, Ignacy Winkler, Edmund Leopold Krzysztoforski, Jan Dworzański, Franciszek Byrdziak, Jan Kanty Kluczyński, Ignacy Komendera, Prymus Borgosz, Antoni Jalec, Józef Swoboda, Jan Kulikowski, Stanisław Siwek, Feliks Kudelka, Jan Hatłas, Franciszek Jasiński, Romuald Dworzański, Antoni Dworzański, Jan Westwalewicz, Jan Urbańczyk, Mikołaj Jasiński, Franciszek Stanecki, Antoni Walenty Szubert, Antoni Hankus, Jan Hyzisńki, Antoni Bilik, Jan Somer, Jan Gizicki, Wincenty Zieliński, Franciszek Grabowski.
Wśród uczestników powstania, pochodzących z miejscowości leżących niedaleko Kęt można wymienić osoby: Jana Tomkowicza, Adama Jankowskiego, Adama Bułki (z Kobiernic); Piotra Matuszkiewicza, Jędrzeja Polcera (z Bulowic); Józefa Pawełka, Jana Dudziaka, Antoniego Lukajczyka (z Czańca); Macieja Gawędy (z Witkowic); Andrzeja Sztafy, Stanisława Chybika (z Kóz); Józef Piętki (z Pisarzowic); Jan Blaszaka (z Porąbki); Józefa Danka i Wojciecha Smerczyńskiego (z Wilamowic).
W Kętach po upadku powstania styczniowego znaleźli także schronienie byli insurgenci. Pierwszym z nich był Władysław Kułakowski, urodzony w Seroczynie w guberni lubelskiej. Kolejnym powstańcem, który osiedlił się w Kętach był Eustachy Sokalski, pochodzący z Sieniawy. W 1880 roku przybył on do miasta i stał się właścicielem apteki, znajdującej się na kęckim rynku. W czasie I wojny światowej, ten znany w mieście aptekarz gościł w swoim mieszkaniu komendanta I Brygady Legionów Polskich – Józefa Piłsudskiego.
Andrzej Małysa
Edmund Krzysztoforski
Grób Ignacego Komendery
Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego z 1863 r.
W pierwszych dniach walki przeciw armii rosyjskiej, liczącej ponad 100 tysięcy żołnierzy, wyposażonej w 180 dział, stanęła zaledwie garstka insurgentów uzbrojonych w kosy, drągi, lub co najwyżej broń myśliwską. Nocą z 22 na 23 stycznia 1863 roku Komitet Centralny Narodowy, koordynujący działalność konspiracyjną na terenie Królestwa Polskiego, przekształcił się w Tymczasowy Rząd Narodowy. Był to naczelny organ władzy wykonawczej powstańców. Rząd Tymczasowy ogłosił Manifest, wzywający do walki i ogłaszający uwłaszczenie chłopów. Łącznie w czasie trwania insurekcji, oddziały powstańcze stoczyły z Rosjanami w Królestwie Kongresowym i na Litwie ponad 1200 bitew i potyczek.
Do powstania styczniowego dołączyło wielu Polaków, mieszkających w zaborach pruskim i austriackim. Było wśród nich bardzo wielu mieszkańców Kęt oraz pobliskich miejscowości. Na podstawie badań naukowych, udało ustalić się nazwiska około 50 ochotników – mieszkańców Kęt, Bulowic, Kobiernic, Czańca, Witkowic, Kóz, Pisarzowic oraz Wilamowic.
Na długiej liście powstańców znaleźli się kęczanie: Roman Zemanek, Józef Węgleński, Karol Gold, Paweł Jelonek, Antoni Klimkiewicz, Zygfryd Kucz, Antoni Jan Lokajczyk, Ignacy Winkler, Edmund Leopold Krzysztoforski, Jan Dworzański, Franciszek Byrdziak, Jan Kanty Kluczyński, Ignacy Komendera, Prymus Borgosz, Antoni Jalec, Józef Swoboda, Jan Kulikowski, Stanisław Siwek, Feliks Kudelka, Jan Hatłas, Franciszek Jasiński, Romuald Dworzański, Antoni Dworzański, Jan Westwalewicz, Jan Urbańczyk, Mikołaj Jasiński, Franciszek Stanecki, Antoni Walenty Szubert, Antoni Hankus, Jan Hyzisńki, Antoni Bilik, Jan Somer, Jan Gizicki, Wincenty Zieliński, Franciszek Grabowski.
Wśród uczestników powstania, pochodzących z miejscowości leżących niedaleko Kęt można wymienić osoby: Jana Tomkowicza, Adama Jankowskiego, Adama Bułki (z Kobiernic); Piotra Matuszkiewicza, Jędrzeja Polcera (z Bulowic); Józefa Pawełka, Jana Dudziaka, Antoniego Lukajczyka (z Czańca); Macieja Gawędy (z Witkowic); Andrzeja Sztafy, Stanisława Chybika (z Kóz); Józef Piętki (z Pisarzowic); Jan Blaszaka (z Porąbki); Józefa Danka i Wojciecha Smerczyńskiego (z Wilamowic).
W Kętach po upadku powstania styczniowego znaleźli także schronienie byli insurgenci. Pierwszym z nich był Władysław Kułakowski, urodzony w Seroczynie w guberni lubelskiej. Kolejnym powstańcem, który osiedlił się w Kętach był Eustachy Sokalski, pochodzący z Sieniawy. W 1880 roku przybył on do miasta i stał się właścicielem apteki, znajdującej się na kęckim rynku. W czasie I wojny światowej, ten znany w mieście aptekarz gościł w swoim mieszkaniu komendanta I Brygady Legionów Polskich – Józefa Piłsudskiego.
Andrzej Małysa
Krzyż powstańczy na cmentarzu w Kętach
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz