czwartek, 13 października 2016

Jak cesarz Franciszek Józef do Kęt przybył



 W roku 1848 po wydarzeniach politycznych Wiosny Ludów, dotychczas panujący cesarz monarchii austriackiej Ferdynand I Habsburg, abdykował. Na tronie państwa austriackiego, do którego (od czasu I zaboru w 1772 r.) należały ziemie Księstwa Oświęcimskiego i Zatorskiego, do którego należały Kęty, zasiadł 18-letni Franciszek Józef. Młody władca po raz pierwszy odwiedził prowincję galicyjską w roku 1851. Cesarz podróżował z Wiednia do Krakowa drogą cesarską, która przechodziła przez Kęty (dziś ul. Tadeusza Kościuszki i dalej Krakowska). W dniu 11 października, władca przybył wraz z orszakiem do miasta, gdzie został przywitany przez władze miasta i mieszkańców. Dokładny opis uroczystości można odnaleźć w Kronice Męskiej Szkoły Powszechnej w Kętach, która znajduje się w zbiorach naszego muzeum.  W kronice tej zapisano pod datą 11.10.1851 r.: 

"PRZYBYCIE JEGO CESARSKO KRÓLEWSKIEJ MOŚCI FRANCISZKA JÓZEFA DO KĘT


Dzień 11 października 1851 r. był dla młodzieży szkolnej i wszystkich mieszkańców miasta wielkim dniem radości, ponieważ jego Majestat, nasz najlitościwszy nam obecnie panujący cesarz Franciszek Józef uhonorował w 10-tej godzinie przed południem swoją wielką obecnością nasze miasto podczas przejazdu do wschodniej Galicji.

Johann Ranzi: Cesarz Franciszek Józef w białym mundurze z Orderem Marii Teresy, 1851 r., olej

 Pod przewodnictwem Pana burmistrza Franciszka Schrotta zostały wykonane przez tutejszych obywateli piękne honorowe bramy. Podczas tych pamiętnych dni zebrało się od świtu grono nauczycielskie wraz ze świątecznie ubraną młodzieżą szkolną w budynku szkolnym, a następnie udali się na dany znak w zwyczajnym szyku parami i rozwiniętym szkolnym sztandarem swoim traktem, ulicą Cesarza w kierunku Białej i pozostali tam pełni radosnego oczekiwania wyglądając przybycia Jego Wysokości. Wszystkie cechy wyruszyły ze swoimi sztandarami i stanęli podzieleni w dwa rzędy koło budynku poczty.
Budynek na rogu u. Czanieckiej i Lwowskiej (dziś Kościuszki i Krakowskiej, adres Kościuszki 1), w którym mieściła się w 1851 r. poczta.

 Dwadzieścia cztery dziewczynki ubrane na biało z wiankami z kwiatów stały również koło poczty po dwie, pod wykonanymi wzdłuż ściany poczty i przeciwnego domu z jodłowych gałęzi udekorowanymi kwiatami 24-ma podwyższonymi łukami.

Wielebny Pan proboszcz Franciszek Schottek, wraz ze swoimi kapłanami i licznie z okolicy zebranym duchowieństwem oraz szlachtą, wszystkimi urzędnikami tego miasta oraz obywatelami byli obecni przy domu poczty. Konny posłaniec oznajmił nam przybycie Jego Wysokości. Przyjęliśmy Jego Majestat bez przykrycia głowy. Sześciokonny powóz, w którym siedzieli Jego Majestat z wyższymi adicetantami, zatrzymał się z całą świtą przed budynkiem poczty.

Podczas gdy konie były przeprządzane, Jego Majestat rozmawiał z pozdrawiającymi i urzędnikami, a następnie odjechał z widocznym zadowoleniem zatłoczoną przez ludność ulicą Cesarza, w kierunku Wadowic. W tym pamiętnym dniu lekcje szkolne zostały podarowane”.

Była to pierwsza i jedyna wizyta cesarza w mieście. W roku 1880 cesarz odbył ok. 3 tygodniową podróż po Galicji. Tym razem trasę z Wiednia do Krakowa i Lwowa odbył pociągiem. W związku z tym, że linii z Bielska do Krakowa przez Kęty jeszcze nie było, (mimo, iż już w latach 70-tych panowano taką inwestycję, to linię tą otwarto w 1887 r.), droga wiodła przez Czechowice i Oświęcim. Z tego powodu władze miasta wysłały deputację na oświęcimski dworzec. W jej skład wchodzili zastępca burmistrza Jan Wilhelm Fox oraz asesorzy - dr Ferdynand Długołęcki (lekarz miejski) oraz Jan Kopciński. Rada miejska uchwaliła również przeprowadzić z tej okazji w dniu 1 września 1880 r. w dowód wdzięczności i przywiązania szczególną uroczystość. O godz. 3.00 rano orkiestra straży ogniowej urządziła pobudkę, grając hymn narodowy przed ratuszem oraz po wszystkich ulicach. Przy tym samym policja miejscowa miała ogłosić wszystkim mieszkańcom radosny dzień strzelając z armatek miejskich. 
 
Armatki miejskie "wiwatówki" używane przez miasto do strzelania "wiwatu" przy różnych uroczystościach. Obecnie można je oglądać na ekspozycji stałej muzeum w Kętach

O godzinie 6.00 rano deputacja miasta wyruszyła do Oświęcimia przy radosnym graniu orkiestry straży ogniowej. Rada Gminna zaś, wraz z urzędnikami i mieszkańcami udali się do kościoła parafialnego na godz. 9.00, by wziąć udział w Mszy Św. w intencji cesarza. Dzień zakończył się wieczorem iluminacją miasta i pochodem z pochodniami. 
dr Marta Tylza-Janosz

2 komentarze:

  1. Kantyczka XIV

    O mieszczanie i kmiecie.
    Co miasto ożywacie,
    Baczcie pilnie na me westchnienie,
    I na sprawy grodu miejcie baczenie !

    Kiedym w Miechowie księgi kopiował,
    (Jam tam był ongi prezbiter)
    I w refektarzu z biskupem ,tuż po laudacji,
    Omawiał ważne sprawy konsultacji,
    Ów rzecze do mnie : Mój Święty Janie,
    Niech lud gada,nic się nie stanie,
    Decyzja w zakonie podjęta,
    Pójdźmy na śniadanie...
    Niechże Cię o to nie boli głowa !

    Więc kiedym w rodzinnych Kętach
    kamiennym pomnikiem oznaczony,
    Mówię Wam zacni mężowie i żony:
    Chociaż kamienna-boli mnie głowa,
    Trzynastka przecie to liczba pechowa,
    W tej to intencji zapalcie świcę:
    Pieśćie Muzeum,a nie świetlicę.
    Próżno urazy złe w sercach chować !
    Chybione myśli lodem kować !
    Święty Krzysztofie-Ty nas mądrze prowadź!



    OdpowiedzUsuń
  2. Kantyczka XV

    O mieszczanie i kmiecie.
    Co miasto ożywacie,
    Baczcie pilnie na me westchnienie,
    I na sprawy grodu miejcie baczenie !

    Nie raz stawałem w wyborów rozstaju.
    Bywało- wątłą prawdy obierałem ścieżkę.
    Serce i rozum jak jutrzenka w maju,
    Wiodły mię tutaj gdzie raju niebiosa,
    Stąd ponad swary i ambicyje rozlane szeroko,
    Wgląd mam szeroki –choć kamienne oko.,
    Próżno westchnienia moje się tu tłuszczy,
    Nic wam po nich-wołanie na puszczy!
    Rozdane szybko znaczone karty,
    Sprzedane rodu srebra-nie są to żarty.
    Więc już nie pora robić z siebie głupka.
    Zamiast absolve- daję wam dziubka.


    OdpowiedzUsuń